Fahri Konsolosların Statüleri

Fahri konsoloslar; diğer devletler ile Türkiye Cumhuriyeti arasında ekonomik, ticari, sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesine yardımcı olunması ve ülkelerin tanıtımına en üst düzeyde katkı sağlamanın yanı sıra pasaport, seyahat belgesi ve bu devlete gitmeyi arzu eden kişilere gerekli işlemlerin nasıl yapılacağı konularında yardımcı olunması amacıyla faaliyette bulunmaktadırlar.

Fahri konsoloslar; devletlerarası konsolosluk ilişkilerini düzenleyen 24.04.1963 tarihli Viyana Sözleşmesinin 5 inci maddesinde belirtilen görevleri tümüyle yerine getirebilmektedir. 

MADDE: 5

Konsolosluk görevleri

Konsolosluk görevleri aşağıdaki hususlardan oluşur :

a) Devletler Hukukunca kabul edilen sınırlar çerçevesinde gönderen Devletin ve bu Devletin uyruğu bulunan gerçek ve tüzelkişilerin çıkarlarını kabul eden Devlet'te korumak;

b) Bu Sözleşme hükümleri çerçevesinde, gönderen Devlet ile kabul eden Devlet arasında ticarî, ekonomik, kültürel ve bilimsel ilişkilerin gelişmesini kolaylaştırmak ve onlar arasındaki dostluk ilişkilerini teşvik etmek; 

c) Kabul eden Devletin ticarî, ekonomik, kültürel ve bilimsel hayat şartları ve gelişmeleri hakkında, her türlü kanunî yollarla bilgi edinmek ve bu hususlarda gönderen Devlet hükümetine rapor ve ilgili kişilere bilgi vermek;

d) Gönderen Devlet uyruklarına pasaport ve seyahat belgeleri ve keza bu Devlete gitmeyi arzu eden kişilere vize ve gerekli belgeler vermek; 

e) Gönderen Devletin uyruğu bulunan gerçek ve tüzelkişilere yardım etmek; 

f) Noter ve kişi halleri memuru sıfatıyle hareket etmek ve benzeri görevleri ve kabul eden Devletin kanun ve düzenlemelerine aykırı olmadığı ölçüde bazı idarî mahiyetteki görevleri yapmak; 

g) Kabul eden Devletin kanun ve düzenlemeleri uyarınca, gönderen Devletin uyruğu bulunan gerçek ve tüzelkişilerin bu Devlette mirasla ilgili çıkarlarını korumak;

h) Özellikle haklarında bir velayet veya kayyımlık söz konusu olduğunda gönderen Devletin uyruğu bulunan küçük ve gayri mümeyyizlerin çıkarlarını, kabul eden Devletin kanun ve düzenlemeleriyle saptanmış sınırlar çerçevesinde korumak;

i) Kabul eden Devlette yürürlükte bulunan uygulama ve usuller saklı kalmak üzere, gönderen Devlet uyrukları kabul eden Devlette bulunmadıkları veya tamamen başka bir nedenle zamanında hak ve çıkarlarını koruyamayacak durumda oldukları takdirde, bu uyrukların hak ve çıkarlarının korunması amacıyle, kabul eden Devlet kanun ve düzenlemeleri uyarınca, geçici tedbirlerin alınmasını talep etmek için söz konusu uyrukları kabul eden Devlet mahkemeleri veya başka makamlar önünde temsil etmek veya uygun şekilde temsil edilmelerini sağlamak üzere tertibat almak; 

j) Yürürlükteki uluslararası anlaşmalar uyarınca, veya böyle anlaşmalar bulunmadığı takdirde kabul eden Devletin kanun ve düzenlemelerine uygun olacak şekilde, adlî ve gayri adlî evrakı ulaştırmak veya istinabeleri yerine getirmek; 

k) Gönderen Devletin uyrukluğunu taşıyan deniz ve nehir gemileri ile bu Devlette kayıtlı uçaklar üzerinde ve keza bunların mürettebatı üzerinde gönderen Devletin kanun ve düzenlemelerinde öngörülen kontrol ve teftiş haklarını kullanmak; 

1) Bu maddenin (k) bendinde söz konusu gemi, vapur ve uçaklarla, bunların mürettebatına yardım etmek, bu gemi ve vapurların seyahati ile ilgili beyanları kabul etmek, geminin kâğıtlarını incelemek ve vize etmek ve kabul eden Devlet makamlarının yetkilerine halel getirmeksizin yolculuk sırasında vukubulan olaylar hakkında soruşturma yapmak ve gönderen Devletin kanun ve düzenlemelerinin verdiği yetki ölçüsünde kaptan, gemi zabitanı ve tayfalar arasında her çeşit anlaşmazlıkları çözümlemek; 

m) Gönderen Devlet tarafından bir konsolosluğa verilen ve kabul eden Devlet kanun ve düzenlemelerinin yasaklamadığı veya bu Devletin karşı çıkmadığı veya gönderen Devletle kabul eden Devlet arasında yürürlükte bulunan uluslararası anlaşmalarda belirtilen bütün diğer görevleri yapmak.

Fahri konsolosların statüleri ile ilgili diğer konular:

• Araçlarının tescil plakalarının yanına CC panel plaka taktırmak üzere ilgili trafik şube müdürlüklerine müracaat eden fahri konsoloslar, Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen geçerli süresi bulunan kimlik kartını ibraz etmek suretiyle, kimlik kartında belirtilen ilin plakasını haiz bir adet araca, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa bağlı Trafik Yönetmeliği uyarınca panel plakalardan alabilmektedirler.

• Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler hakkındaki 91/1779 Karar sayılı Yönetmeliğin 9. maddesinin (b) bendi, “Yurdumuzda ikamet eden ve başka bir ülkenin fahri temsilciliğini yapan dışişleri meslek mensubu olmayan ve bu görevi Dışişleri Bakanlığınca yazılı olarak teyit edilen Türk vatandaşlarına,” silah taşıma ruhsatı düzenlenmesine imkan vermektedir. 

• Fahri konsolosların havaalanlarında gümrüksüz bölgeye girmeleri, temsil ettikleri ülkelerden gelecek üst düzey şahsiyetlerin karşılanması ve uğurlanması gibi münhasıran resmi görevin ifasının zorunlu kıldığı bazı özel durumlarda Büyükelçilikçe resmi başvuruda bulunulması halinde Dışişleri Bakanlığının özel izniyle mümkün olabilmektedir.

• Fahri konsoloslar yalnızca resmi görevlerinin yerine getirilmesi sırasındaki fiilleri nedeniyle yargı dokunulmazlığından yararlanabilirler. Bu dokunulmazlık, Gönderen devletin vekili sıfatıyla yapılmayan sözleşmelere bağlı hukuk davası, Bir kara taşıt aracının, geminin ya da hava aracının neden olduğu zararlar nedeniyle üçüncü kişilerin açtığı hukuk davalarını kapsamamaktadır.